کوکائین یکی از انواع مواد مخدر با درصد اعتیادآوری بالا است که در سالهای ۱۸۸۰ و ۱۸۹۰ میلادی رواج و مصرف آن افزایش یافت. کوکائین را میتوان بهعنوان یکی از قدیمیترین مواد مخدر بهحساب آورد. در قرن بیستم از کوکائین با هدف بیحسی موضعی در انواع جراحیها مانند جراحی گلو، بینی یا چشم استفاده میشد. بهتدریج با گذر زمان و پیبردن به عوارض مصرف کوکائین، استفاده از آن در موارد پزشکی ممنوع شد.
از آن جایی که کوکائین یک ماده محرک قوی است، عوارض جانبی کوتاه مدت و بلندمدت جدی برای افراد ایجاد می کند که از جمله آن ها تحریک پذیری و اضطراب، پرخاشگری، توهمات دیداری و شنوایی، افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون، تعریق، سردرد و حالت تهوع است. در این مقاله با ما همراه باشید تا با شایع ترین عوارض مصرف کوکائین در افراد آشنا شوید و خطرات اعتیاد به کوکائین را در بعد جسمی و روحی بشناسید. مشاوران ما در مرکز حامی مشاور آماده پاسخگویی به سوالات شما در این زمینه هستند.
کوکائین چیست؟
همانطور که گفته شد کوکائین یک ماده مخدر اعتیادآور است که از گیاهی بنام کوکا در آمریکای جنوبی به دست میآید. علاوه بر استفاده پزشکی این ماده در گذشته، استفاده از آن بهصورت تفریحی نیز رواج دارد. کوکائین در شکلهای مختلفی یافت میشود. معروفترین شکل آن که بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد، بهصورت پودر کریستالی ریز و به رنگ سفید است. کوکائین را با نام کک، کراک یا برف نیز میشناسند.
گاهی فروشندگان کوکائین با هدف کسب سود بیشتر، این ماده مخدر را با مواد دیگری چون آرد برنج، پودر تالک، فنتالین یا آمفتامین مخلوط میکنند. ترکیب کوکائین با مواد دیگر باعث میشود تا این ماده بیشازپیش خطرناک باشد. این ماده مخدر بهصورت خوراکی، تزریق به رگ، داروی موضعی یا استنشاق کردن مورداستفاده قرار میگیرد.
مدتزمان اثر کوکائین بین ۵ تا ۹۰ دقیقه است و از طریق کلیهها دفع میشود. همانطور که پیشازاین ذکر شد کوکائین از گیاهی بنام کوکا در آمریکای جنوبی به دست میآید و ساکنین آن منطقه از برگهای کوکا بهمنظور رفع گرسنگی و افزایش انرژی بدن استفاده میکردند.
علایم اعتیاد به کوکائین
بهطورکلی نشانههای اعتیاد به کوکائین باتوجهبه شرایط هر فرد متفاوت است و تحتتأثیر میزان استفاده ماده مخدر و تعداد دفعات آن قرار دارد. این نشانهها در ۳ دسته علایم روانشناختی، علایم رفتاری اجتماعی و علایم جسمی مصرف کوکائین جای میگیرند. درصورتیکه فرد به کوکائین اعتیاد پیدا کرده باشد، علایم اولیهای چون افسردگی، کابوس، کوفتگی و خستگی جسمی در او بروز میکنند.
از جمله علایم روانشناختی فرد مصرفکننده کوکائین میتوان به اعتمادبهنفس زیاد و غیرمعمول، عدم توانایی در تمرکز کردن، بروز بیعلاقگی نسبت به مواردی که درگذشته به آنها علاقهمند بوده است، نوسانات خلقی، روانپریش شدن، سرخوشی کوتاهمدت، عدم توانایی در تصمیمگیری، تحریکپذیری و نیاز مبرم فرد بهتنهایی اشاره کرد.
از جمله علائم جسمی در فرد مصرفکنندهی کوکائین میتوان به افزایش انرژی در فرد، بیقراری دائمی، خونریزی و آبریزش بینی، افزایش ضربان قلب، افزایش حرارت بدن، افزایش فشارخون، بیاشتهایی و ازدستدادن وزن، بروز رفتارهای خطرناک، عدم رعایت بهداشت، بروز سوختگی در سطح لبها و دستها و بروز تغییرات در الگوی خواب اشاره کرد.
از جمله علائم رفتاری اجتماعی در فرد مصرفکننده کوکائین نیز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- فرد مصرفکننده کوکائین در هنگام صحبتکردن رفتارهای خطرناکی را بروز میدهد.
- باتوجهبه اینکه کوکائین ۱ ماده مخدر گران است فرد برای تهیه آن درگیر معضلات مالی میشود.
- فرد مصرفکننده کوکائین پس از مدتی گوشهگیر شده و از جمع دوستان و خانواده دوری میکند.
- فرد مصرفکننده کوکائین پرحرف بوده و در صحبتکردن زیادهروی میکند.
- این افراد بیشتر با افرادی در ارتباط هستند که مصرفکننده کوکائین یا مواد مخدر دیگر باشند.
- فرد معتاد به کوکائین عملکرد و کارایی پایینی در کارکردن دارد. این فرد پس از مدتی تمایل به دروغگویی پیدا میکند و نسبت به روابط و مسئولیت خود بیتفاوت میشود.
در بلاگ حامی مشاور بخوانید: آزمایش تشخیص مصرف کوکائین
روشهای مصرف کوکائین
کوکائین به روش های مختلفی مصرف می شود که انتخاب هر روش بر اساس نوع نیاز و شرایط هر فرد است. کشیدن به صورت گرد از طریق بینی، انجام تزریق توسط سرنگ، دود کردن مانند سیگار و خوردن از انواع رایج روش های مصرف کوکائین در افراد است. در ادامه شما با مشخصات هر روش بیشتر آشنا خواهید شد:
- کشیدن در بینی: این روش رایج ترین روش مصرف کوکائین است. کوکائین به صورت پودر خشک شده و با استفاده از یک نی کوچک یا یک لوله به داخل بینی کشیده می شود.
- تزریق: این روش خطرناک ترین روش مصرف کوکائین است. در این روش کوکائین به صورت مایع حل شده و با استفاده از یک سرنگ به جریان خون تزریق می شود.
- دود کردن: در این روش کوکائین به صورت سنگ یا پودر خشک شده و با استفاده از یک لوله یا چپق دود می شود.
- خوردن: در روش خوردن، کوکائین به صورت پودر خشک شده است و با غذا یا نوشیدنی مخلوط شده و خورده می شود.
- مصرف به شکل غیرمستقیم : برخی از افراد نیز با مالیدن پودر کوکائین به دندانها و لبها از آن استفاده میکنند. این روش به دلیل کمشدن اثر کوکائین کمتر مورداستفاده قرار میگیرد.
- به صورت ترکیبی : برخی از افراد با هدف افزایش تأثیرگذاری، با ترکیب کوکائین با هروئین آن را به مصرف میرسانند. این حالت اسپید بال نام دارد.
البته شایان به ذکر است که رایجترین روش مصرف کوکائین از راه بینی و به شکل استنشاقی است. در این روش فرد با استفاده از وسیلهای مانند تیغ کوکائین را پودر میکند و بعد از آن با استفاده از اسکناس یا ۱ تکه کاغذ آن را بهوسیله بینی بالا میکشد. در نتیجه کوکائین بهوسیله مخاط بینی و ششها با گردش خون وارد مغز میشود. بهمنظور استنشاق کوکائین به طور معمول مقدار ۳۰ تا ۱۰۰ میلیگرم آن مورد استفاده قرار میگیرد. در صورت استفاده کوکائین بهصورت تزریقی نیز ۱۰ تا ۲۵ میلیگرم از این ماده استفاده میشود.
انواع کوکائین
کوکائین را میتوان به ۲ صورت نمک هیدروکلراید و فرم آزاد یافت. نمک هیدروکلراید همان صورت پودری کوکائین است که میتوان آن را بهصورت تزریق وریدی، خوراکی یا استنشاقی مورد استفاده قرارداد. این فرم کوکائین قابلیت حلشدن در آب را نیز دارد.
فرم دیگر کوکائین فرم آزاد است که در اثر فرایند شیمیایی با افزایش درجه خلوص در آن، نمک هیدروکلراید کوکائین از بین میرود. طی این عمل با بهرهگیری از مواد قابلاشتعال و فراری مثل اتر، پودر کوکائین به فرم آزاد آن تبدیل میشود. فرم آزاد کوکائین به شکل جامد است و از طریق دود کردن یا کشیدن مصرف میشود.کوکائین به ۱ شکل دیگر بنام کراک نیز موجود است.
کراک حالتی است که بین ۲ شکل شیمیایی کوکائین قرار دارد. کراک همان ماده خام فرم آزاد کوکائین است. کراک از کوکائین ارزانتر است؛ چرا که تحتتأثیر فرایند شیمیایی کامل با هدف تهیه فرم آزاد قرار نگرفته است.بهمنظور تهیه کراک از هیچ ماده اشتعالزا یا فراری استفاده نمیشود. برای تهیه کراک، کوکائین در آمونیاک یا بیکربنات سدیم و آب حل میشود و با حرارت دیدن به نقطهی جوش میرسد. درنتیجهی این امر با آزاد شدن هیدروکلراید، ماده جامدی به نام کراک از آن بدست میآید. پس از خشکشدن کراک، آن را به صورت تکههایی شکسته درمیآورند. وزن هر کدام از این تکهها چیزی حدود ۱۰۰ تا ۵۰۰ گرم است. از ۱ گرم پودر کوکائین به طور تقریبی مقدار ۰/۸۹ گرم کراک تولید میشود.
عوارض کوتاهمدت و بلندمدت کوکائین
کوکائین نیز مانند سایر مواد مخدر دیگر دارای عوارض کوتاهمدت و بلندمدت برای فرد مصرفکننده است. این عوارض عبارتاند از:
- عوارض کوتاهمدت کوکائین
مصرف کوکائین باعث آسیب به سلول های مغزی می شود. این آسیب ها سبب ایجاد مشکلاتی در یادگیری، حافظه، تصمیم گیری، خلق و خو و رفتار افراد می شود. همچنین بروز وابستگی در افراد به سبب مصرف کوکائین اتفاق می افتد. از شایع ترین عوارض مصرف کوکائین بر مغز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش فعالیت در مناطقی از مغز که مسئول کنترل حافظه، یادگیری و تصمیم گیری هستند.
- افزایش فعالیت در مناطقی از مغز که مسئول احساس لذت هستند.
- تغییرات زیاد در ساختار و عملکرد مغز ایجاد می شود.
- اختلالات یادگیری و حافظه و مشکلات خلقی و روانی از عوارض مصرف کوکائین بر مغز است.
- عوارض بلندمدت کوکائین
ازجمله عوارض جبرانناپذیر و بلندمدت مصرف کوکائین میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلالات حواسی، فکر کردن به خودکشی، بروز روانپریشی یا سایکوز، سردردهای شدید، هذیانگویی، تیکهای عصبی، تحریکپذیری بالا، پرخاشگر شدن.
- عدم درک مکان یا زمان، گیجی و منگی، سوءظن داشتن، استرس و اضطراب، تشنجهای شدید، ازدسترفتن حس بویایی و ایجاد سوراخ در تیغه میانی بینی در اثر مصرف بهصورت استنشاق.
- زخم شدن مخاط بینی و خونریزی از آن، آبریزش بینی بهصورت دائم، بروز جوش و زخم در ناحیه گوش و بینی، تورم، کاهش اشتها و وزن، کاهش میل جنسی
- اختلالات تنفسی و آسم، اختلالات خواب، مشکل در ادرار کردن، اسهال و تهوع، بروز درد در ناحیه شکم، کمخونی، افزایش تعریق، تشنج، ابتلا به هپاتیت و ایدز در اثر استفاده از سرنگ آلوده، تکرار یک رفتار، مشکل در بلع غذا، سقط جنین یا زخم در رحم در صورت مصرف تزریقی.
بهطورکلی باید گفت سو مصرف کوکائین در کوتاهمدت و درازمدت روان و جسم فرد را درگیر عوارض نامطلوبی خواهد کرد که گاهی برخی از این عوارض روانی و جسمی کوکائین برای فرد غیرقابلجبران خواهد بود.
در بلاگ حامی مشاور بخوانید: ترک اعتیاد به کوکائین در خانه
اوردوز با کوکائین
اوردوز با کوکائین خطری جدی است که در بسیاری از مواقع منجر به مرگ افراد می شود. اوردوز کوکائین زمانی اتفاق می افتد که فرد مقدار زیادی کوکائین را در یک زمان مصرف می کند و بدن او به این میزان از کوکائین واکنش های شدید نشان می دهد. اوردوز کوکائین باعث افزایش ضربان قلب، فشار خون و دمای بدن می شود و همچنین ممکن است سبب توهم، تشنج و حتی مرگ شود. از علائم شایع اوردوز کوکائین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش ضربان قلب
- افزایش فشار خون
- افزایش دمای بدن
- بروز توهم و تشنج
- از دست دادن هوشیاری
عوارض مصرف کوکائین در بارداری
مصرف کوکائین توسط مادر باردار عوارض و آسیبهای جبرانناپذیر و خطرناکی را برای مادر و جنین به همراه دارد. این عوارض شامل حملههای قلبی، افزایش فشارخون، ازدستدادن وزن، سکته مغزی و اختلالات دستگاه تنفس است.
مصرف کوکائین در دوران بارداری باعث میشود تا اختلالات و آسیبهای واردشده به جنین جبرانناپذیر باشد و تا همیشه با او باقی بماند. این نوزادان بیشتر از سایرین به نقصهای مادرزادی در ناحیه قلب یا مجرای ادرار دچار میشوند. در اثر استفاده کوکائین توسط مادر احتمال سکته مغزی در نوزاد و مرگ او قبل از بهدنیاآمدن افزایش مییابد.
مصرف کوکائین باعث آسیبهایی برای جنین مانند تأخیر در رشد جنین، ناهنجاری مادرزادی، لرزش، اختلال در عملکرد مغز یا کلیه، جداشدن جفت جنین، ناهنجاری در دستگاه تناسلی، زایمان زودهنگام، سقط، جداشدن جفت از جنین، تحریکپذیری، بیخوابی و … میشود.
کوکائین چه مدت در بدن میماند؟
مدتزمان ماندگاری کوکائین در بدن باتوجه به روش مصرف این ماده متفاوت است. بهطورکلی بلافاصله پس از استفاده از کوکائین اثرات آن در بدن بروز میکند و از چند دقیقه تا چند ساعت در بدن میماند. باتوجهبه روش مصرف تا هر اندازه کوکائین سریعتر وارد جریان خون شده و جذب شود، سریعتر تجزیه شده و اثر آن نیز سریعتر از بین میرود.
بهعنوانمثال در روش استنشاقی فرد بهآهستگی به حالت سرخوشی میرسد؛ اما این حالت به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در بدن فرد دوام دارد. اما در روش تزریقی باتوجهبه این که کوکائین سریعتر وارد جریان خون میشود حالت سرخوشی سریعتر پدیدار شده؛ اما ماندگاری آن در بدن به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه خواهد بود.
عوارض روانی مصرف کوکائین
مصرف کوکائین عوارض روانی بسیاری برای افراد در کوتاه مدت و بلندمدت دارد. ایجاد بیماری های رفتاری و تغییر در خلق و خو از جمله مهمترین عوارض روانی مصرف کوکائین است. برخی از عوارض روانی مصرف کوکائین شامل موارد زیر است:
- تغییر در خلق و خو و ایجاد حالات سرخوشی کاذب، تحریک پذیری و اضطراب بیش از حد و بدون دلیل
- تغییر در رفتار و بروز پرخاشگری، رفتارهای خطرناک و احتمال بروز آسیب رساندن به خود
- تغییر در ادراک شامل ایجاد توهمات دیداری و شنوایی و عدم درک درست زمان و رنگ و شکل
- ایجاد وابستگی و بروز اعتیاد
- بروز اختلالات روانی شدید مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی و اختلال افسردگی
- بروز اختلالات اضطرابی مانند اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، اختلال هراس و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- بروز اختلالات شخصیتی مرزی و اختلال شخصیت ضداجتماعی
- بروز اختلالات شناختی مانند کاهش حافظه، کاهش تمرکز و کاهش تصمیم گیری
عوارض جسمی ترک کوکائین
ترک کوکائین می تواند عوارض جسمی و روانی جدی به همراه داشته باشد. بروز خستگی و سردرد های مزمن از شایع ترین عوارض جسمی ترک کوکائین است. بروز حملات قلبی به دلیل تغییرات در سطح فشار خون و بروز اختلالات گوارشی نیز از جمله شایع ترین عوارض جسمی ترک کوکائین است. از دیگر عوارض جسمی ترک کوکائین موارد زیر است:
- خستگی و سردرد
- دردهای عضلانی
- اسهال و کاهش اشتها
- اختلال خواب
- حملات قلبی و سکته مغزی
- تمایل به خودکشی
عوارض مصرف کوکائین بر مغز
مصرف کوکائین باعث آسیب به سلول های مغزی می شود. این آسیب ها سبب ایجاد مشکلاتی در یادگیری، حافظه، تصمیم گیری، خلق و خو و رفتار افراد می شود. همچنین بروز وابستگی در افراد به سبب مصرف کوکائین اتفاق می افتد. از شایع ترین عوارض مصرف کوکائین بر مغز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش فعالیت در مناطقی از مغز که مسئول کنترل حافظه، یادگیری و تصمیم گیری هستند.
- افزایش فعالیت در مناطقی از مغز که مسئول احساس لذت هستند.
- تغییرات زیاد در ساختار و عملکرد مغز ایجاد می شود.
- اختلالات یادگیری و حافظه و مشکلات خلقی و روانی از عوارض مصرف کوکائین بر مغز است.
ترک کوکائین
افرادی که به مصرف کوکائین اعتیاد دارند و دچار مسمومیت کوکائین هستند، بهمنظور ترک کوکائین نیاز است تا با مراجعه به مراکز ترک اعتیاد، تحت روشهای درمانی و مراقبتی قرار بگیرند و مراحل ترک این ماده مخدر را با رعایت اصول پزشکی و بهداشتی پشت سر بگذارند. در موارد اورژانسی و حادی چون تشنج، سکته قلبی یا مغزی در فرد، پزشکان بخش اورژانس علائم حیاتی فرد را برمیگردانند. بهمنظور ترک مصرف کوکائین در بیمار، درمانهای رفتاری و پزشکی تحتنظر تیم پزشکی انجام میشود.
- درمانهای رفتاری
درمانهای رفتاری شامل تیم انگیزشی، مدیریت اتفاقات با راهکار انگیزه، کمپهای ترک اعتیاد بدون دارو و درمان شناختی رفتاری است.
- درمانهای پزشکی
پس از طیکردن مراحل درمانهای رفتاری و ایجاد انگیزه در فرد نوبت به درمانهای پزشکی میرسد. در این مرحله پزشکان با استفاده از داروهای مخصوص، درمان بدون درد را در فرد آغاز میکنند. فرد بعد از آخرین مصرف و دو روز بستری شدن در بیمارستان، درمان مسمومیت کوکائین را آغاز میکند. در اکثر موارد مراحل رفتاردرمانی و پزشکی با هم پیش میروند تنها در شرایط خاص ممکن است با صلاح دید پزشک یکی از این درمانها زودتر از دیگری انجام شود.
تأثیر مصرف کوکائین بر اختلال خواب
مصرف کوکائین باتوجهبه محرک زا بودن آن باعث بروز مشکلات بیخوابی و شبزندهداری در فرد میشود. فردی که مصرفکننده کوکائین است نیاز کمتری نسبت به سایرین به خواب پیدا میکند. مصرف کوکائین مواردی چون زمان خوابیدن فرد، حرکات سریع چشم در خواب، کل زمان خوابیدن و خواب عمیق فرد یا خوابیدن با موج آهسته را در او تحتتأثیر قرار میدهد.باتوجهبه این موارد میتوان گفت که مصرف کوکائین چرخه خواب و بیداری در فرد را نامنظم کرده و تحتتأثیر قرار میدهد. همچنین با تأثیر گذاشتن بر ریتم شبانهروزی باعث میشود تا فرد وسوسه شده و در اوقات خاصی اقدام به مصرف کوکائین کند.
مصرف کوکائین و ازدستدادن حافظه
در پی مصرف کوکائین و افزایش فشارخون در رگهای فرد با ایجاد لخته، حمله قلبی یا مغزی اتفاق میافتد. درنتیجه در اثر سکته و مرگ سلولهای مغزی، حافظه فرد به طور دائم از بین میرود.با مصرف کوکائین قسمتهایی از مغز فرد تحتتأثیر قرارمی گیرند و عملکرد نورونهای عصبی را مختل میکنند. در نتیجه مغز تنها در صورت وجود کوکائین میتواند عملکرد طبیعی داشته باشد. در اثر مصرف کوکائین علاوه بر هیپوتالاموس که مرکز کنترل هیجانات، خواب، دمای بدن و... است، قسمتی به نام قشر مخ نیز تحتتأثیر این ماده مخدر قرار میگیرد.
قشر مخ وظیفه کنترل حافظه را برعهده دارد.درصورتیکه فرد حافظه کوتاهمدت خود را ازدستداده باشد علائمی چون فراموشی کلمات رایج، گذاشتن اشیاء و وسایل در مکانهای اشتباه، نوسانات خلقی، پرسیدن سؤالهای تکراری، تشکیل لخته در عروق و…را دارد.همچنین درصورتیکه فرد در اثر مصرف کوکائین حافظه بلندمدت خود را ازدستداده باشد، علائمی چون کاهش عملکرد در انجام کارهای روزانه، فلج شدن سمت راست و سمت چپ بدن، ضعف شدید بینایی بهخصوص در چشم راست، ناتوانی در نوشتن، خواندن و یادگیری، نوسانات خلقی و رفتاری، تشخیص ندادن اعضای بدن، حرکات آهسته و … را دارد.
بهطورکلی باید گفت استفاده کوکائین مغز و حافظه فرد را با هم تحتتأثیر قرار میدهد. بیماری هایی چون سکته مغزی ایسکمیک باعث می شوند تا فرد با مصرف کوکائین حافظه بلند مدت خود را از دست بدهد. درصورتیکه فرد مدت کوتاهی کوکائین مصرف کرده باشد آسیبهای آن قابلبرگشت و جبران خواهد بود.
اما در صورت مصرف کوکائین در طولانیمدت، عوارض و آسیبهای آن همیشگی و غیرقابلبرگشت هستند. همانطور که گفته شد کوکائین یک ماده مخدر با اعتیادآوری بالا است که سو مصرف آن، عوارض و آسیبهای جبرانناپذیری برای فرد به همراه خواهد داشت. با وجود آسیبها و عوارض خطرناک کوکائین امروزه این ماده مخدر جزء پرمصرفترین مواد در میان جوانان و افراد جامعه شناختهشده است.
در این مقاله سعی کردیم تا شما عزیزان را با جوانب و عوارض مصرف کوکائین آشنا کنیم و پیرامون روش های مصرف آن و عوارض ترک آن، اطلاعات مفیدی در اختیارتان قرار دهیم. در صورتی که نیاز به دریافت مشاوره های تخصصی در این زمینه دارید پیشنهاد می کنیم با مشاوران ما در مرکز تخصصی حامی مشاور تماس حاصل فرمایید. حامی مشاور پایگاه امن و اطلاع رسان تخصصی است که شما را در دستیابی به سطح مطلوبی از سلامت جسم و روان در زمینه ترک اعتیاد به مواد مخدر حمایت و هدایت می کند.
- کوکائین چیست؟
- عوارض بلند مدت مصرف کوکائین چیست؟
- علائم های جسمی مصرف کوکائین چیست؟
- علائم های رفتاری مصرف کوکائین چیست؟
- “عوارض مصرف کوکائین در بارداری چیست؟
- کوکائین چه مدت در بدن می ماند؟
- “ایا مصرف کوکائین بر خواب مصرف کننده هم تاثیر میگذارد؟